Stekelbaars

Twee soorten

In Nederland kennen we vooral twee soorten slangen.
Hieronder zie je die in een tabel naast elkaar.
Stekelbaarzen komen in al onze sloten en vijvers voor.
Je kan ze met een schepnet vangen.
Je kan ze ook makkelijk in gevangenschap houden in een koudwaterbak.
In Nederland wonen twee soorten:
De drie-doornige stekelbaars en de tien-doornige stekelbaars.
Welke soort je hebt zie je aan de stekels op de rug.
Schrijf bij de stekelbaarzen hieronder de juiste naam.

Driedoornige stekelbaars

Tiendoornige stekelbaars

De drie-doornige stekelbaars

Hier staat een stekelbaars even groot getekend als in het echt. Schrijf de volgende namer bij de juiste pijlen: Stekels, kieuwdeksel, bek, rugvin, borstvin, staartvin.

rugvin

stekels
borstvin
bek

kieuwdeksel

staartvin

Dit is een driedoornige / tiendoornige stekelbaars.

Zij-lijn

Welk zintuig valt het meeste op? oog / oor / neus / tong / tast.
Vissen hebben nog een zesde zintuig, dat wij niet hebben.
Dit loopt als streep van kop naar staart en heet de zij-lijn.
Met de zijlijn kunnen vissen trillingen in het water voelen.
Vissen voelen daarmee andere vissen aankomen.

Mannetje en vrouwtje

Mannetje en vrouwtje van de stekelbaars verschillen van kleur.
Het mannetje heeft een rode buik en een groene rug.
Het vrouwje heeft een witte buik en een bruine rug.

Territorium

Ieder mannetje heeft een eigen gebied.
Dat gebied verdedigt hij tegen indringers.
En in dat gebied bouwt hij in het voorjaar een nest.
Zo'n eigen gebied noemen we een territorium.
Hieronder zie je een koudwaterbak met drie mannetjes.
De bak is met rode lijnen in drie territoria verdeeld.
stekelbaars in aquarium

Als vis 1 in gebied van vis 2 komt wordt hij aangevallen.
Wat gebeurt er als vis 2 in het territorium van vis 3 komt?
Dan wordt hij aangevallen.
Mannetjes mogen dus niet in andermans territorium komen.

Kleuren maken de man

Hiernaast wordt een rood ding in een bak gehouden.

Waarom valt de stekelbaars de nep-vis aan?
Hij denkt dat het een ander mannetje is.

Hiernaast wordt een groene nep-vis in diezelfde bak gehouden.

De stekelbaars valt nu niet aan.
Stekelbaarzen herkennen andere mannetjes aan hun rode buik!

Als je een wit ding in de bak doet, gebeurt er iets anders.
Het mannetje gaat nu heen en weer zwemmen voor het ding.
Hij denkt een vrouwtje te zien en probeert haar te versieren.
Bij dieren noemen we dat "baltsen".
Hier zie je hoe dat gaat.

Broedzorg

Het vrouwje legt opgeveer 100 eitjes in het nest.
Als de eitjes gelegd zijn wordt het vrouwje weggejaagd.
Het mannetje zorgt verder voor de eitjes.
Ook als de eitjes uitgekomen zijn blijft hij de jongen bewaken.
Jongen die wegzwemmen hapt hij op en spuugt hij terug.
Als ouders de jongen verzorgen, noemen we dat broedzorg.

Vragen

Waar leven stekelbaarzen in het wild? In sloten en vijvers.

Waar kun je de drie-doornige steelbaars aan herkennen?
Aan de drie stekels op zijn rug.

Het eigen gebied wat een dier voor zichzelf verdedigt heet een territorium.

Hoe herkennen stekelbaarzen andere mannetjes? Aan de rode kleur

Extra stof

kabeljauw

De stekelbaars besteedt veel zorg aan zijn jongen.
Hieronder staat dit vergeleken met de broedzorg van de kabeljauw.
Vul de tabel voor de stekelbaars in.

	STEKELBAARS	KABELJAUW
Aantal eieren?	ongeveer 100	6.000.000 (6 miljoen!)
Waar worden de eitjes bevrucht?	in het nest	Midden in de zee
Wel of géén broedzorg?	wel	Géén

De kabeljauw heeft géén broedzorg.
Eitjes en zaad worden midden op zee gelegd.
Een heleboel eitjes zullen daardoor nooit bevrucht worden.
Onbevruchte eitjes kunnen niet uitkomen.
En de eitjes en jongen worden niet verdedigd.
Toch komen er elk jaar wel weer voldoende jonge kabeljauwen.
Hoe kan dat?
Omdat ze zoveel eitjes leggen dat er altijd wel een paar overleven.